Bezpieczeństwo i realizacja procesów magazynowych jest możliwa tylko i wyłącznie dzięki pracy ludzi tam zatrudnionych. Wiedza to klucz do sprawnie działającego przedsiębiorstwa, dlatego zajmiemy się dziś organizacją pracy przy obsłudze materiałów niebezpiecznych. Dowiecie się:

– jak identyfikuje się materiały niebezpieczne,

– jaka jest klasyfikacja materiałów niebezpiecznych w oparciu o u.s.p.ch.,

– o kartach charakterystyki materiałów niebezpiecznych w systemie REACH,

– jakie są wymagania odnośnie oznakowania opakowań substancji i preparatów niebezpiecznych.

Po kompletnie informacje zapraszamy na nasze szkolenia z zakresu gospodarki magazynowej, a mamy ich naprawdę dużo w Europejskim Centrum Kształcenia Prestige, m.in.:

ZARZĄDZANIE PROCESEM MAGAZYNOWYM

https://prestige-eck.pl/wp/logistyka-transport/gospodarka-magazynowa-od-projektu-zagospodarowania-magazynu-do-wdrozenia-systemu-wms/

LEAN W GOSPODARCE MAGAZYNOWEJ I LOGISTYCE – optymalizacja kosztów magazynowania i utrzymania zapasów, usprawnienie przepływu towarów

Identyfikacja materiałów niebezpiecznych

Do identyfikacji każdego materiału niebezpiecznego potrzebne są 4 informacje:

1. Pozycja oznaczona czteroliterowym numerem UN (ONZ), np. UN 1075 – Gaz płynny,
2. Nazwa według umowy ADR, np. Gaz płynny,
3. Numer klasy (jednej z 13 klas), np. klasa 2,
4. Grupa pakowania PG, np. brak grupy pakowania.

Ponadto do identyfikacji materiału służą również:

• numer rozpoznawczy zagrożenia materiału umieszczony w górnej części pomarańczowej tablicy odblaskowej, np. etanol – 33,
• numer lub numery nalepek ostrzegawczych wymaganych na opakowaniu przewożonego materiału i pojeździe, np. 3.

Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych w oparciu o u.s.p.ch.

Substancje chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, ze wszystkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości, oprócz rozpuszczalników, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji, i wszystkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu produkcyjnego.

Przez preparaty chemiczne rozumie się mieszaniny lub roztwory składające się co najmniej z dwóch substancji zaś substancjami niebezpiecznymi i preparatami niebezpiecznymi są substancje i preparaty zaklasyfikowane co najmniej do jednej z poniższych kategorii:

1) substancje i preparaty o właściwościach wybuchowych,

2) substancje i preparaty o właściwościach utleniających,

3) substancje i preparaty skrajnie łatwo palne,

4) substancje i preparaty wysoce łatwo palne,

5) substancje i preparaty łatwo palne,

6) substancje i preparaty bardzo toksyczne,

7) substancje i preparaty toksyczne,

8) substancje i preparaty szkodliwe,

9) substancje i preparaty żrące,

10) substancje i preparaty drażniące,

11) substancje i preparaty uczulające,

12) substancje i preparaty rakotwórcze,

13) substancje i preparaty mutagenne,

14) substancje i preparaty działające szkodliwie na rozrodczość,

15) substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska.

Konsekwencją sklasyfikowania materiału jako niebezpiecznego w ramach tego systemu jest:

• wymóg oznakowania zawierających go opakowań właściwie do dokonanej klasyfikacji i za pomocą znaku i symbolu ostrzegawczego oraz standardowych zwrotów określających rodzaje zagrożeń stwarzanych w obrocie przez dany materiał niebezpieczny (zwroty R), a także określeniu standardowych zwrotów określających prawidłowe postępowanie z tym materiałem (zwroty S);
• dołączenie do produktu wprowadzanego do obrotu karty charakterystyki materiału niebezpiecznego.

Zwroty R określające rodzaje zagrożeń stwarzanych w obrocie przez dany materiał niebezpieczny zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późn. zm.) – dalej r.k.s.p.ch.

Zwroty S określające prawidłowe postępowanie z materiałem niebezpiecznym zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych oraz niektórych preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 53, poz. 439 z 2009 r.) – dalej r.o.o.s.n.

Karty charakterystyki materiałów niebezpiecznych w systemie REACH

Podstawowym narzędziem stosowanym w systemie REACH w celu zapewnienia przepływu informacji w łańcuchu dostaw umożliwiających podjęcie koniecznych środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska są, podobnie jak w istniejącym prawodawstwie chemicznym, karty charakterystyki.

Wymagania odnoszące się do kart charakterystyki opisane są w tytule IV „Informacje w łańcuchu dostaw” rozporządzenia nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str. 1 z późn. zm.) – dalej rozporządzenie REACH, natomiast wytyczne do ich sporządzania są opisane w załączniku II do rozporządzenia REACH.

Karty charakterystyki zawierają informację o zagrożeniach stwarzanych przez substancję lub preparat, a także informacje o zalecanych środkach zarządzania ryzykiem, koniecznych do odpowiedniego kontrolowania ryzyka dla zdrowia i środowiska naturalnego.

Zgodnie z art. 31 rozporządzenia REACH dostawca substancji lub preparatu dostarcza odbiorcy kartę charakterystyki, w języku urzędowym państwa członkowskiego, na terenie którego substancja lub preparat jest wprowadzana do obrotu, sporządzoną zgodnie z załącznikiem II, w przypadku gdy:

• substancja lub preparat spełniają kryteria klasyfikacji jako niebezpieczne zgodnie z dyrektywą Rady nr 67/548/EWG z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych, Dz. Urz. WE L 196 z 16.081967, s. 1 z późn. zm. lub dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1999/45/WE z dnia 31 maja 1999 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych (Dz. Urz. WE L 200 z 30.07.1999, s. 1 z późn. zm.),
• substancja jest trwała, wykazująca zdolność do bioakumulacji i toksyczna (PBT) lub bardzo trwała i wykazująca bardzo dużą zdolność do bioakumulacji (vPvB) zgodnie z kryteriami zawartymi w załączniku XIII rozporządzenia REACH
• substancja znajduje się na liście substancji do ewentualnego włączenia do załącznika XIV rozporządzenia REACH „Wykaz substancji podlegających procedurze udzielania zezwoleń”.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia REACH karty charakterystyki powinny być przygotowane także dla preparatów niezaklasyfikowanych zgodnie z kryteriami klasyfikacji jako niebezpieczne (i dostarczyć odbiorcy na jego żądanie), ale zawierających:

1. a) w stężeniach wynoszących osobno co najmniej 1% wag. w przypadku preparatów nie występujących w postaci gazu oraz co najmniej 0,2% obj. w przypadku preparatów występujących w postaci gazu, substancję która stwarza zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub środowiska, lub
2. b) w stężeniach wynoszących osobno co najmniej 0,1% wag. w przypadku preparatów nie występujących w postaci gazu przynajmniej jedną substancję, która jest PBT lub vPvB, lub która została umieszczona na liście substancji podlegających procedurze udzielania zezwoleń z powodów innych niż określone w lit. a) lub substancję, w przypadku której zostały określone we Wspólnocie najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy.

Dostawcy mają obowiązek dokonania aktualizacji kart charakterystyki, gdy:

• pojawią się nowe informacje mogące mieć wpływ na środki kontroli ryzyka lub nowe informacje o zagrożeniach,
• zostanie udzielone zezwolenie na określone kierunki zastosowania substancji,
• w przypadku zastosowania ograniczenia w obrocie lub stosowaniu.

Poniżej przedstawiono układ karty charakterystyki zgodny z wymaganiami rozporządzenia REACH:

1. Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa,
2. Identyfikacja zagrożeń,
3. Skład/informacja o składnikach,
4. Pierwsza pomoc,
5. Postępowanie w przypadku pożaru,
6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska,
7. Postępowanie z substancją/preparatem i jej/ jego magazynowanie,
8. Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej,
9. Właściwości fizyczne i chemiczne,
10. Stabilność i reaktywność,
11. Informacje toksykologiczne,
12. Informacje ekologiczne,
13. Postępowanie z odpadami,
14. Informacje o transporcie,
15. Informacje dotyczące przepisów prawnych,
16. Inne informacje.

Nowym elementem, który w pewnych przypadkach musi być dołączony do karty charakterystyki są scenariusze narażenia, czyli dokument zawierający zestaw warunków opisujących sposób produkcji lub stosowania substancji podczas jej etapów istnienia oraz sposób, w jaki producent lub importer kontroluje narażenie ludzi i środowiska lub w jaki sposób zaleca dalszemu użytkownikowi sprawowanie tej kontroli. Scenariusze narażenia muszą być dołączone w załączniku do karty charakterystyki dla tych substancji dla których wymagane jest przeprowadzenie oceny bezpieczeństwa chemicznego i sporządzenie raportu bezpieczeństwa chemicznego. W takim przypadku informacje zawarte w karcie charakterystyki muszą być zgodne z informacjami zawartymi w ocenie bezpieczeństwa chemicznego.

Raport bezpieczeństwa chemicznego wymagany jest dla wszystkich substancji podlegających rejestracji, jeżeli rejestrujący produkuje lub importuje taką substancję w ilości co najmniej 10 ton rocznie.

W pewnych przypadkach raport bezpieczeństwa chemicznego musi być także sporządzony przez dalszych użytkowników. Dalszy użytkownik substancji w jej postaci własnej lub jako składnika preparatu sporządza raport bezpieczeństwa chemicznego dla każdego zastosowania nie spełniającego warunków opisanych w scenariuszu narażenia w dostarczonej mu karcie charakterystyki lub dla każdego zastosowania odradzanego przez jego dostawcę. W takim przypadku raport bezpieczeństwa chemicznego musi być sporządzony gdy dalszy użytkownik stosuje substancję lub preparat w całkowitej ilości większej niż 1 tona rocznie.

Oznakowanie opakowań substancji i preparatów niebezpiecznych

Wymagania odnośnie do prawidłowego oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych zawarte są w r.k.s.p. (zwroty R) oraz w r.o.o.s.n. (zwroty S). Oznakowanie może być umieszczone na etykiecie lub bezpośrednio na opakowaniu substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego.

Oznakowanie opakowania każdej substancji niebezpiecznej zawiera:

1) nazwę substancji określoną zgodnie z wykazem substancji niebezpiecznych, zwanym dalej „wykazem”, wydanym na podstawie art. 4 ust. 3 u.s.p.; jeżeli substancja nie jest wymieniona w wykazie, należy zamieścić nazwę powszechnie przyjętą w międzynarodowym nazewnictwie chemicznym;

2) nazwę lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu osoby wprowadzającej substancję do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora);

3) znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie; gdy substancji przypisano więcej niż jeden symbol zagrożenia, stosuje się następujące zasady:

1. a) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolom T lub T+ czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn, Xi i C fakultatywnymi, o ile wykaz nie stanowi inaczej,
2. b) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi C czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom Xn i Xi fakultatywnymi,
3. c) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi E czyni znaki ostrzegawcze odpowiadające symbolom F, F+ i O fakultatywnymi,
4. d) obowiązek umieszczenia znaku ostrzegawczego odpowiadającego symbolowi Xn czyni znak ostrzegawczy odpowiadający symbolowi Xi fakultatywnym;

4) zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia – zwroty R; w przypadku substancji wymienionych w wykazie zastosowane zwroty powinny być zgodne ze wskazanymi w wykazie; w przypadku substancji niebezpiecznych, których nie wymieniono w wykazie, zwroty R powinny zostać wybrane spośród zwrotów R ustalonych zgodnie z kryteriami klasyfikacji; tam gdzie to stosowne, należy zamieszczać łączone zwroty R w taki sposób, aby niezbędną informację przedstawić za pomocą jak najmniejszej liczby zwrotów; wyboru zwrotów R należy dokonywać zgodnie z następującymi kryteriami:

1. a) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla zdrowia oznakowanie musi zawierać zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia wskazaną znakiem ostrzegawczym oraz zwroty charakteryzujące kategorię zagrożenia, której nie wykazano na oznakowaniu za pomocą znaku ostrzegawczego,
2. b) w przypadku zwrotów określających zagrożenia wynikające z fizykochemicznych właściwości substancji nie należy umieszczać zwrotów R powtarzających napisy określające znaczenie znaku ostrzegawczego, typu na przykład „wysoce łatwo palny”,
3. c) w przypadku zwrotów określających zagrożenia dla środowiska oznakowanie musi zawierać zwroty charakteryzujące takie zagrożenia;

5) zwroty S; w przypadku substancji wymienionych w wykazie zastosowane zwroty powinny być zgodne ze wskazanymi w wykazie; w przypadku substancji niebezpiecznych, których nie wymieniono w wykazie, wyboru zwrotów S należy dokonywać zgodnie z następującymi zasadami:

1. a) oznakowanie opakowania nie powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S; wymienione w r.o.o.s.n. zwroty łączone należy traktować jako jeden zwrot,
2. b) spośród ustalonych zwrotów S dotyczących usuwania substancji należy zamieścić jeden zwrot S; w szczególności taki zwrot S należy zamieścić w przypadku substancji przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów; zwrotów S dotyczących usuwania substancji nie trzeba zamieszczać, gdy wiadomo, że ta substancja oraz jej opakowanie nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia lub środowiska,
3. c) jeżeli zwroty S w sposób oczywisty powtarzają treść zwrotów R, należy je umieścić na oznakowaniu opakowania tylko wtedy, gdy mają stanowić specjalne ostrzeżenie,
4. d) wybór zwrotów S powinien uwzględniać przewidywany sposób stosowania substancji, np. w postaci aerozolu,
5. e) umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S1, S2 i S45 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich substancji bardzo toksycznych, toksycznych i żrących przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów,
6. f) umieszczenie na oznakowaniu opakowania zwrotów S2 i S46 jest obowiązkowe w przypadku wszystkich innych niebezpiecznych substancji (oprócz substancji niebezpiecznych dla środowiska) przeznaczonych do sprzedaży dla konsumentów;

6) numer WE, w rozumieniu definicji numeru WE zamieszczonej w wykazie, jeżeli został przypisany danej substancji w odrębnych przepisach;

7) w przypadku substancji objętych wykazem oznakowanie powinno zawierać wyrazy „Oznakowanie WE”.

Na oznakowaniu opakowania substancji niebezpiecznej nie zamieszcza się zwrotów R powtarzających treść zwrotów S.

Oznakowanie opakowania każdego preparatu niebezpiecznego zawiera:

– nazwę handlową lub informację o przeznaczeniu preparatu;

– nazwę lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu osoby wprowadzającej preparat do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora);

– nazwę chemiczną lub nazwy chemiczne substancji obecnych w preparacie ustalone zgodnie z następującymi kryteriami:

1. a) w przypadku preparatów zaklasyfikowanych, zgodnie z kryteriami klasyfikacji, jako bardzo toksyczne, toksyczne lub szkodliwe należy uwzględnić tylko nazwy substancji bardzo toksycznych, toksycznych i szkodliwych, obecnych w preparacie w stężeniach równych lub większych od najniższej wartości granicznej (wartość graniczna dla działania szkodliwego) podanej dla każdej z nich w wykazie,
2. b) w przypadku preparatów zaklasyfikowanych, zgodnie z kryteriami klasyfikacji, jako żrące należy uwzględnić nazwy tylko substancji żrących, obecnych w preparacie w stężeniach równych lub większych od najniższej wartości granicznej (wartość graniczna dla działania drażniącego) podanej opakowań zewnętrznych, zawierających jedno lub więcej opakowań wewnętrznych, oznakowanych zgodnie z przepisami o transporcie towarów niebezpiecznych, jeżeli opakowania wewnętrzne oznakowane są w sposób określony w rozporządzeniu.

Pakowanie i oznakowywanie materiałów niebezpiecznych jest bardzo ważne. W zakresie pakowania materiałów niebezpiecznych należy zaznaczyć podział na opakowania pojedyncze, które powinny spełniać wymagania dotyczące wytrzymałości mechanicznej oraz opakowania, służące do transportu, które muszą spełniać wymagania z przepisów transportowych, np. umowy ADR.

Ze względu na dalszy transport materiałów niebezpiecznych przechowywanych w magazynie, dobór opakowań powinien być staranny nie tylko z punktu widzenia operowania nimi w magazynie, ale także powinien uwzględniać wymóg ich bezpiecznego przewozu. Jest to ważny aspekt wynikający ze szczególnej odpowiedzialności w zakresie ochrony zdrowia lub życia ludzi oraz ochrony środowiska naturalnego.

Przyjęcie do magazynu materiału niebezpiecznego powinno być poprzedzone skontrolowaniem, czy użyte zostały właściwe opakowania, jaki jest ich stan techniczny oraz czy odpowiednio je oznakowano.

Wydawanie materiału niebezpiecznego z magazynu wymaga skontrolowania stanu opakowań, prawidłowego ich oznakowania oraz przygotowywania odpowiednich dokumentów.

Z obserwacji i dostępnej wiedzy na forach publicznych zamieszczanych w Internecie, wynika, że znajomość zasadniczych aktów prawnych dotyczących funkcjonowania magazynów i pracujących w nich ludzi jest stosunkowo niewielka, a większość działań opiera się na rutynie i ewentualnym doświadczeniu zawodowym. Przeszkolenie ludzi i ich uświadomienie w zakresie obowiązującego prawa nadrzędnego w znacznym stopniu uporządkowałoby procesy pracy, zarządzania i właściwe stosunki międzyludzkie.

Dlatego wiedza jaką dostarczamy podczas szkoleń jest niezbędna dla przedsiębiorstw, co potwierdzają wystawiane nam referencje:

https://prestige-eck.pl/wp/o-nas/referencje-2/