Faza kompletacji to czynności w procesie magazynowania, w wyniku których następuje zestawienie asortymentów towarów zgodnie ze zleceniami wewnętrznymi sporządzanymi na podstawie zamówień odbiorców.
Istotna rola kompletacji towarów wymaga osobnego artykułu z którego dowiecie się:
- Jakie są podstawowe zadania, funkcje i rozwiązania kompletacji towarów,
- Jakie czynniki wpływają na wydajność kompletacji,
- Jakie są podstawowe zadania wydawania towarów w gospodarce magazynowej.
Temat zostanie omówiony szczegółowo, jednak jeszcze więcej wiedzy przekazujemy podczas szkoleń w Europejskim Centrum Kształcenia PRESTIGE. Harmonogram znajduje się tutaj:
https://prestige-eck.pl/wp/harmonogram/
Naszą największą nagrodą są opinie zadowolonych klientów:
https://www.opineo.pl/opinie/prestige-eck
Podstawowe zadania kompletacji
Do głównych zadań wykonywanych w strefie kompletacji należą:
– przyjmowanie towarów ze strefy składowej,
– przemieszczanie towarów na miejsca tymczasowego składowania (pole odkładcze strefy),
– rozformowanie jednostek ładunkowych z asortymentami towarowymi w miejscu zbiorczym do pobrania asortymentów towarowych według potrzeb i rozmieszczenie w urządzeniach do składowania w miejscu przygotowania do kompletacji,
– pobieranie grup towarowych według zamówień,
– przemieszczanie w miejscu kompletacji,
– indywidualna, seryjna lub kombinowana kompletacja partii według zleceń wewnętrznych lub zamówień zewnętrznych,
– kontrola wykonania i zgodności ze zleceniami,
– formowanie jednostek wysyłkowych (pakowanie),
– zabezpieczanie jednostek wysyłkowych,
– znakowanie i adresowanie jednostek wysyłkowych według odbiorców zamówień,
– przekazanie, transport do strefy wydań.
Strefę tę charakteryzuje duża liczba manipulacji i czynności ręcznych oraz potrzeba dostępu do posiadanych przez magazyn asortymentów towarowych. Właściwy dobór wariantu kompletacji wymaga dokładnego rozważenia.
Ilość wzajemnych możliwości powiązań, wynikających z elementów funkcji przepływu zapasów towarowych, organizacji przebiegu i przepływu informacji w fazie kompletacji, daje możliwość wariantowania przebiegu czynności kompletacyjnych na poziomie manualnym, zmechanizowanym i zautomatyzowanym.
Podstawowe funkcje kompletacji
Każdy system kompletacji składa się z łączonych komponentów funkcji przepływu materiałów, przepływu danych informacyjnych oraz organizacji.
Funkcje przepływu materiałów i przepływu danych tworzą własne systemy elementarne, które współdziałają w systemie złożonym przy określonych warunkach funkcji organizacji kompletacji.
Do podstawowych funkcji kompletacji należą:
– przygotowanie asortymentów towarowych i danych zleceń wewnętrznych do pobierania,
– kontrolowane pobieranie asortymentów towarowych według zlecenia wewnętrznego z miejsca przygotowania,
– planowe przemieszczanie w celu realizacji wybierania i wydania w miejscu kompletacji,
– wydawanie (zdanie) skompletowanego zlecenia i potwierdzenie wykonania.
Podstawowe funkcje i warianty realizacyjne subsystemu kompletacji to temat, który dokładnie omawiamy podczas naszych szkoleń:
https://prestige-eck.pl/wp/produkcja/planowanie-i-zarzadzanie-magazynami/
Podstawowe rozwiązania kompletacji
W rozwiązaniach organizacyjno – technologicznych miejsc kompletacji dominują dwa podstawowe rozwiązania:
– kompletowanie w miejscu przygotowania (statyczne),
– kompletowanie na wyodrębnionej do tego celu, poza miejscem składowania powierzchni nazywanej stanowiskiem kompletacyjnym (dynamiczne).
- Kompletowanie w miejscu przygotowania stosuje się wówczas, kiedy zapasy są postawione do dyspozycji kompletującego (człowieka lub urządzenia) i pobierane do kompletacji w sektorze składowym lub w wyodrębnionym sektorze kompletacji ( wg. zasady „człowiek do towaru”).
Rozwiązanie to stosuje się, gdy:
- jest wymagany krótki czas realizacji zamówienia,
- występują zamówienia poza kolejnością,
- w zamówieniach występuje duża liczba pozycji,
- przeciętna ilość zapasu pobieranego z gniazda w ramach kompletacji jest mała w stosunku do całego zapasu znajdującego się w gnieździe.
Wyposażenie strefy kompletacji w tym rozwiązaniu stanowią:
- regały półkowe i przepływowe ręczne,
- regały paletowe i regały przepływowe,
- wózki naładowne,
- przenośniki wałkowe,
- wózki kompletacyjne unoszące,
- wózki kompletacyjne podnośnikowe,
- układnice kompletacyjne.
- Kompletowanie poza miejscem składowania stosuje się wówczas, kiedy zapasy są przygotowane do pobrania przez kompletującego poza miejscem ich składowania. Sposób ten polega na transporcie jednostek ładunkowych z przestrzeni składowej na wyodrębnione stanowiska kompletacyjne, pobraniu z nich odpowiedniej ilości zapasów (zgodnie z zamówieniem) oraz ewentualnym powrotnym przemieszczeniu pozostałych części jednostek ładunkowych na miejsce składowania (wg. zasady „towar do człowieka”).
Wyposażenie strefy kompletacji stanowią przede wszystkim regały paletowe oraz regały okrężne poziome.
W systemach organizacyjnych realizacji zleceń można wyróżnić trzy podstawowe ich rodzaje:
– indywidualna realizacja zleceń typu „zlecenie po zleceniu”,
– seryjna realizacja zleceń typu „artykuł po artykule”,
– kombinowana realizacja zleceń.
- Indywidualna realizacja zleceń polega na tym, że poszczególne zlecenia realizowane są kolejno, jedno po drugim. Metoda ta pozwala na natychmiastowe wykonanie zlecenia.
Najczęściej stosowaną odmianą tego sposobu jest pobierania asortymentów w miejscu ich składowania i kompletowanie w myśl zasady „człowiek do towaru”. Wyszkolony pracownik, idąc lub jadąc wzdłuż regałów, pobiera artykuły określone w zleceniu i grupuje je na ruchomym stanowisku kompletacyjnym. Może być nim wózek naładowny, pojemnik umieszczony na przenośniku, wózek podnośnikowy z kabiną kompletacyjną lub układnica z kabiną kompletacyjną. Czynności pobierania mogą być zmechanizowane lub zautomatyzowane. Najczęściej wybieranie wykonywane jest ręcznie. Po zestawieniu partii dla określonego odbiorcy następuje jej przekazanie bezpośrednio do zdania (w punkcie kontroli).
Kompletacja według zasady „towar do człowieka”
Drugą odmianą indywidualnej realizacji zamówień jest kompletacja według zasady „towar do człowieka”, realizowana poza miejscem składowania. Na stanowiska kompletacyjne, zlokalizowane poza przestrzenią składową, przemieszcza się jednostki ładunkowe i po wysortowaniu odpowiedniej liczby artykułów transportuje się je z powrotem do miejsca składowania. Konieczność powrotnego transportu jest tu okolicznością niekorzystną. W związku z tym zastosowanie tej metody jest uzasadnione jedynie w przypadku, gdy masa jednostek towaru przekracza możliwość obsługi ręcznej (15 – 30 kg na jednostkę). Ten rodzaj kompletacji jest racjonalny w odniesieniu do zleceń z małą liczbą pozycji, przy dużej partii wydania, a zwłaszcza wtedy, gdy główna część tej partii odpowiada kilku jednostkom ładunkowym. Natychmiastowa realizacja zleceń tą metodą jest niemożliwa.
- Seryjna realizacja zleceń polega na tym, że seria zamówień wewnętrznych, w trakcie ich realizacji w magazynie, jest podzielona na wewnętrzne zlecenia zbiorcze, uporządkowane według asortymentów lub sektorów magazynowych. Przy tej metodzie operacja kompletacji przebiega dwustopniowo, na kolejnych stanowiskach kompletacyjnych, aż do uzyskania wymaganej zawartości partii wydania, po czym zostaje przekazana do zdania. Seryjną realizację zleceń stosuje się wtedy, gdy określone asortymenty towarowe powtarzają się często w różnych zamówieniach. Metoda ta znacznie skraca czas realizacji zamówienia, nie nadaje się jednak do realizacji zamówień poza kolejnością.
- Kombinowana realizacja zleceń jest połączeniem realizacji indywidualnej i seryjnej. System kombinowany stosuje się w magazynach, w których wielkość zapasów jest bardzo duża, a liczba pozycji w poszczególnych zamówieniach bardzo różna. Dla rzadziej zamawianych artykułów stosuje się kompletację według indywidualnej realizacji zamówień, a dla powtarzających się częściej kompletację według realizacji seryjnej.
Inne, dość popularne metody kompletacji to:
– kompletacja nisko-poziomowa: operator pracuje z poziomu podłogi. Może zbierać towary z poziomu parteru i/lub pierwszego piętra regału. Technikę tę stosuje się w magazynach o dużym tempie obrotu, dużej ilości towarów w porównaniu do wydajności magazynu i dużym zróżnicowaniu asortymentu w poszczególnych zamówieniach.
– kompletacja wysoko- poziomowa: operator pracuje przy pomocy różnych urządzeń na wyższych poziomach magazynu. Tą metodę stosuje się przy dużej liczbie towarów i stosunkowo niewielkim zapasie minimalnym.
– kompletacja stacjonarna: operator pozostaje w stałym miejscu i kompletuje jednostki ładunkowe, które są do niego transportowane. Metodę tą stosuje się przy stosunkowo mało zróżnicowanym asortymencie, gdy kilka zamówień kompletowanych jest na raz .
W każdej z tych metod zamówienia mogą być kompletowane na różne sposoby:
– kompletacja na zamówienie: operator kompletuje całe zamówienie. Zwykle towary są umieszczane bezpośrednio w opakowaniu transportowym co pozwala na oszczędności przy sortowaniu i pakowaniu.
– kompletacja asortymentowa: odbywa się wówczas, gdy zamówienia są zgrupowane razem, a dokonuje się kompletacji jednego towaru po drugim. Oszczędza się czas operatora, ale konieczne jest dokonanie sortowania dla ukończenia procesu.
– kompletacja strefowa: kompletacja podzielona jest na kilka stref z osobnymi operatorami dla każdej strefy. Stosuje się ją w magazynach wyposażonych w układnice.
Czynniki wpływające na wydajność kompletacji
Do podstawowych czynników, które wpływają na wydajność kompletacji, można zaliczyć:
- Przygotowanie asortymentów towarowych do kompletacji
A – postać przygotowania:
– w jednostkach ładunkowych (mała pracochłonność przygotowania)
– w pojemnikach (potrzeba rozformowania jednostki ładunkowej i umieszczenia towaru w pojemniku)
– identyfikacja towarów (właściwe oznaczenie asortymentów)
B – wyposażenie:
– w regały paletowe stałe, co wymaga częstego uzupełniania asortymentów,
– w regały paletowe przepływowe, gdzie jest możliwe samoczynne uzupełnianie stanowiska kompletacyjnego
– w regały półkowe ręczne (długa droga kompletacji, konieczność częstego uzupełniania półek, krzyżowanie się dróg człowieka dokonującego kompletacji z zasilającym asortyment)
– w regały przepływowe ręczne ( uporządkowany układ zasilania i kompletacji, krótkie drogi kompletacji, oszczędność powierzchni
C – ergonomia:
– dobrane do potrzeb ergonomicznych stanowiska pobierania
- Sposób pobierania
A – ergonomia ruchów pobierającego:
– bezpośrednio przez człowieka pieszo (duży wydatek energetyczny)
– przez człowieka na środku transportowym do kompletacji (większe możliwości ruchowe)
B – transport skompletowanych asortymentów:
– odpowiednie przystosowanie wózków ręcznych do potrzeb prowadzonej kompletacji
– właściwa lokalizacja przenośnika odkładczego przy stanowisku przygotowania
– odpowiednie stoły odkładcze przy wózkach i układnicach kompletacyjnych
- Informacje kompletacyjne
– lista zleceniowa (czytelność, kolejność pozycji, jednoznaczność informacji o towarze)
– komputerowy monitor informacyjny (podawanie kolejności wybierania)
– wyświetlacz pobierania pozycji przy asortymencie (usytuowanie wyświetlacza, wielkość informacji)
- Potwierdzanie wykonania
– zaznaczanie, według przyjętego w magazynie sposobu, na liście zleceniowej wykonania danej kompletacji
– potwierdzanie etykiety na skompletowanym asortymencie (czytelny wydruk etykiet)
- Organizacja kompletacji
– wyznaczanie lokalizacji stref częstotliwości pobierania (ułożenie asortymentów towarowych według grup ABC)
– lokalizacja asortymentów na froncie pobierania (według częstotliwości pobierania, wielkości asortymentów)
– strefowanie frontów pobierania
Wydawanie towarów
Wydawanie towarów z magazynu to faza procesu magazynowego, w której następuje przekazanie odbiorcy oferowanych asortymentów zgodnie z zamówieniem.
Przy prowadzeniu przeładunków i prac transportowych obowiązują zasady omówione przy przyjmowaniu towarów do magazynu.
Podstawowe zadania wydawania towarów
Wydawanie towarów z magazynu odbywa się na wydzielonym przestrzennie miejscu i obejmuje:
- przyjęcie towarów ze strefy składowej lub strefy kompletacji,
- przemieszczanie towarów na miejsce tymczasowego składowania,
- kontrolę ilościową i jakościową,
- segregowanie, pakowanie i znakowanie partii wydań,
- ostateczne zestawienie partii wydań według kierunków, tras i odbiorców,
- uformowanie partii wydań do postaci zgodnej z wymogami transportu zewnętrznego,
- przemieszczanie na pole odkładcze partii wydań oczekujących na ekspedycję,
- wydanie partii przewoźnikowi zgodnie z dyspozycją,
- załadunek na środki transportu zewnętrznego,
- sporządzenie odpowiedniej dokumentacji, związanej z wydaniem dostawy.
Charakterystyczną cechą tej strefy są czynności ręczne pakowania oraz manipulacji, związane z przemieszczaniem i przeładunkiem towarów uformowanych w jednostki wysyłkowe (paletowe jednostki ładunkowe, pojemniki wielokrotnego użytku, pudła kartonowe, paczki itp.).
Zestawienie typowego wyposażenia do realizacji procesu technologicznego w strefie wydań nie różni się zasadniczo od wyposażenia strefy przyjęć.
W kolejnym artykule zajmiemy się dokumentacją procesów magazynowych.
[i] Logistyka. Pr. zb. pod red. Danuty Kisperskiej – Moroń i Stanisława Krzyżaniaka Wyd. Biblioteka Logistyka Poznań 2009, s 180