Przewozy ponadgabarytowe to duże przedsięwzięcie logistyczne. Transport ponadnormatywny wymaga świetnej znajomości przepisów. Ważne są także niezbędne pozwolenia i przeszkolona kadra pracowników. Ostatnim elementem jest współpraca z innymi firmami. O czym należy pamiętać? Przede wszystkim, o tym, że nie każdy „duży” ładunek, będzie zaliczał się jako ponadgabarytowy. Czym więc się on charakteryzuje?

Transport ładunków ponadgabarytowych

Przewóz ponadgabarytowy (wielogabarytowy, ponadnormatywny, nienormatywny) to nic innego, jak transport towarów, które przekraczają wymiary lub masę określone w ustawie o ruchu drogowym. Innymi słowy, przekraczają dane normy. Transport odbywa się pojazdem lub zespołem pojazdów. Podczas planowania trasy trzeba wziąć pod uwagę np. naciski osi z ładunkiem, dopuszczalny dla konkretnej drogi publicznej.

Przewóz ponadnormatywny – wymiary

Transport ponadgabarytowy dotyczy pojazdów lub zespołów pojazdów z ładunkiem. Mogą one przekraczać następujące parametry:

• wymiary: 16 m całkowitej długości, 2,5 m szerokości, 4 m wysokości,
• ciężar: 42 tony (wlicza się tu m.in. wagę kierowcy i paliwa.

Transport ciężki jest popularnym rozwiązaniem do przewozu ponadnormatywnego. Tego rodzaju usługi cieszą się dużą popularnością na rynku. Wymagają jednak sprzętu, wiedzy i doświadczonej kadry. Najczęściej przewożone ładunki to: maszyny budowlane, rolnicze, konstrukcje stalowe, elementy infrastruktury i urządzenia przemysłowe. Na koła trafiają także hale i magazyny, a ponadto urządzenia wykorzystywane w przemyśle. Często też można spotkać się z nazwą, iż jest to przewóz ładunków ponadnormatywnych.

Przewóz ponadnormatywny – przepisy

Transport drogowy i ponadgabarytowy regulują przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku. W art. 64 ust. 1 znajdują się najważniejsze informacje i warunki dotyczące ruchu pojazdów nienormatywnych.

Przewóz ponadnormatywny – wytyczne:

1. Przewoźnik musi uzyskać zezwolenie na przewóz ponadnormatywny odpowiedniej kategorii. Można je zdobyć we właściwym organie administracji. W przypadku pojazdu będącego własnością Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej konieczne będzie zezwolenie wojskowe.
2. Przewoźnik jest zobowiązany do przestrzegania warunków przejazdu wskazanych w zezwoleniu.
3. Transport ponadgabarytowy wymaga najczęściej pilotowania. Ustawa określa wymaganą liczbę pojazdów oznakowanych i odpowiednio wyposażonych. Informacje o pilotażu transportu ponadgabarytowego znajdują się w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 2012 roku.
4. Przewóz ponadnormatywny wymaga szczególnej ostrożności przez kierującego pojazdem. Przepisy o ruchu drogowym zabraniają transportu ładunków innych niż ładunek niepodzielny. Wyjątkiem są pojazdy nienormatywne, które mają zezwolenie kategorii I. Ładunek niepodzielny, który bez niewspółmiernie wysokich kosztów lub ryzyka powstania szkody nie może być podzielony na dwa, lub więcej mniejszych ładunków (art. 2 pkt 35b). Kierujący pojazdem ponadnormatywnym jest zobowiązany mieć przy sobie stosowne zezwolenie. Na wezwanie określonych służb musi przedstawić im dokumenty.

Przewóz ponadnormatywny – zezwolenia

Jeżeli chodzi o temat przewozu ładunków w transporcie ponadgabarytowym to systematyzuje to wspomniana już ustawa z 1997 roku – prawo o ruchu drogowym. Ustawa zawiera siedem rodzajów zezwoleń. Różnią się od siebie pod względem przekroczenia określonych norm np. wymiarów czy masy. Jest to obowiązkowy dokument, który uprawnia do przewożenia po drogach publicznych, ładunków przekraczających określone normy.

I i II kategoria to transport ciężki ładunków podzielnych. Od III do VIII określają zasady przewidziane dla towarów niepodzielnych.

Przewóz ponadnormatywny: Kategoria I

Zaliczają się do niej pojazdy nienormatywne:

• o naciskach osi nieprzekraczających wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t,
• o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych.

Przejazd może odbywać się drogami wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi, które wskazano w zezwoleniu. Dokument wydaje właściwy dla drogi zarządca. Dzięki takiej zgodzie możliwy jest np. transport maszyn budowlanych.

Transport ponadgabarytowy: Kategoria II

Zaliczają się do niej pojazdy nienormatywne:

• o szerokości nieprzekraczającej 3,5 m,
• o naciskach osi nie większych od dopuszczalnych dla danej drogi,
• o długości, wysokości oraz rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych.

Transport ciężki może odbywać się drogami publicznymi, z wyjątkiem ekspresowych i autostrad. Zezwolenie wydaje starosta.

Przewóz ponadnormatywny: Kategoria III

Przewóz ponadnormatywny dotyczy pojazdów:

• o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m,
• o szerokości nieprzekraczającej 3,2 m,
• o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu; 23 m dla zespołu pojazdów,
• o naciskach osi i rzeczywistej masie całkowitej nie większych od dopuszczalnych.

Organem, który wydaje zezwolenie, jest Starosta oraz Naczelnik Urzędu Celnego.

Transport ciężki może się odbywać drogami publicznymi.

Transport ponadgabarytowy: Kategoria IV

Kategoria obejmuje pojazdy nienormatywne:

• o szerokości nieprzekraczającej 3,4 m,
• o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m, o naciskach osi nieprzekraczających wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t,
• o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu; 23 m dla zespołu pojazdów; 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach,
• o rzeczywistej masie całkowitej nie większej od dopuszczalnej.

Zezwolenie wydaje GDDKiA (Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad) i Naczelnik Urzędu Celnego.

Transport ciężki może się odbywać drogami krajowymi.

Transport ponadgabarytowy: Kategoria V

W niniejszej kategorii znajdują się pojazdy:

• o szerokości nieprzekraczającej 3,4 m,
• o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m,
• o naciskach osi nie większych od dopuszczalnych dla danej drogi,
• o rzeczywistej masie całkowitej nieprzekraczającej 60 t,
• o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu; 23 m dla zespołu pojazdów; 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach.

Zezwolenie wydaje GDDKiA.

Transport ładunków może odbywać się drogami publicznymi.

Transport ponadgabarytowy: Kategoria VI

W tej kategorii znajdują się pojazdy:

• o wysokości nieprzekraczającej 4,3 m,
• o naciskach osi nieprzekraczających wielkości przewidzianych dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t,
• o rzeczywistej masie całkowitej nieprzekraczającej 60 t,
• o długości nieprzekraczającej: 15 m dla pojedynczego pojazdu; 23 m dla zespołu pojazdów; 30 m dla zespołu pojazdów o skrętnych osiach,
• o szerokości nieprzekraczającej: 3,4 m dla drogi jednojezdniowej; 4 m dla drogi dwujezdniowej klasy A, S i GP.

Zezwolenie można uzyskać w GDDKiA.

Transport możliwy jest drogami krajowymi, zgodnie z ustalonym wykazem dróg (art. 64c ust. 8).

Kategoria VII

W ostatniej kategorii znaleźć można pojazdy:

• o wymiarach oraz rzeczywistej masie całkowitej większych od wymienionych w kategoriach I – VI,
• o naciskach osi przekraczających wielkości przewidziane dla dróg o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t.

Zezwolenie wydaje GDDKiA.

Transport ładunku odbywa się wyznaczoną w zezwoleniu.

Więcej informacji dotyczących zezwoleń, znaleźć można na: https://www.gddkia.gov.pl/userfiles/user/236/TABELA%20kategorii%20zezwolen%20i%20oplat.pdf.

Zgodnie z art. 64d ust.9 w zezwoleniu muszą znaleźć się następujące informacje:

• okres ważności zezwolenia,
• liczba przejazdów,
• trasa przejazdu,
• wskazany pojazd, który będzie wykonywał przejazd,
• warunki przejazdu, w tym zakres dostosowania infrastruktury drogowej wg trasy przejazdu,
• wskazany sposób pilotowania (jeśli jest to wymagane).

Zezwolenie jest ważne przez okres:

• 14 dni – w przypadku zezwolenia na jednokrotny przejazd,
• 30 dni – w przypadku zezwolenia na wielokrotny przejazd

Czas liczony jest od dnia wskazanego we wniosku o wydanie zezwolenia.

Jak zorganizować transport ponadgabarytowy?

Jedną z dróg jest skorzystanie z usługi przewozu ładunku. Możesz też to zrobić we własnym zakresie, bo masz np. odpowiednie zasoby i wiedzę. Poza zezwoleniami bardzo ważny jest proces logistyczny. Plan powinien obejmować optymalny sposób transportu ładunków, uwzględniając przepisy ruchu drogowego. Utrudnieniami na trasie mogą być wąskie drogi, wysepki czy wiadukty. Często transport niestandardowych ładunków realizowany jest nocą, aby nie zaburzać ruchu i ograniczyć ryzyko kolizji. Organizacja transportu ponadnormatywnego wymaga nie tylko zezwoleń, ale także przemyślanego planu.

Przydatną wiedzę dotyczącą transportu ponadgabarytowego znajdziesz w naszym szkoleniu: Przewóz Towarów Ponadgabarytowych w transporcie drogowym. Praktyczne informacje pozwolą lepiej zrozumieć wymagania, dowiesz się o zmianach w Ustawie czy np. jak dokumentować kontrolę drogową.